İçindekiler
Somatizasyon nedir?
Somatizasyon bozukluğu, tıbbi olarak açıklanamayan fiziksel/bedensel semptomların bulunduğu ruhsal bir durumdur. Somatizasyon bozukluğu tanısı alabilmek için rahatsızlıkların iş, sosyal ortam, aile ortamı, okul, ibadet gibi yaşamındaki önemli aktiviteleri ciddi anlamda etkilemesi gerekmektedir.
Somatik rahatsızlıkta yakınanlar, bedenleri ve iç organları ile ilgili çeşitli şikâyetlerde bulunabilirler. Vücutlarında yanma hislerinin, sürekli yerini değiştiren ağrılarının, dillerinde farklı farklı tatların ve ara ara giren krampların olduğundan yakınırlar.
Tedavide erken tanının konulması büyük bir öneme sahiptir. Bu sayede kişiye gereğinden fazla uygulanan tıbbi müdahalelerin önüne geçilmiş olunmaktadır Somatik kişilerin birden fazla hekimle, çeşitli tanılar almaları ve farklı tedavi yaklaşımları görmeleri önemli özelliklerinden olup bu tedaviler yakınmalarını durdurmaz ve “somatizasyon bozukluğu” tespit edilemezse, değişen ilaç kullanımından kaynaklanan yan etkilerden sıkıntı yaşayabilirler.
Somatizasyon Bozukluğunun Nedenleri
Somatizasyon bozukluğu olan kişilerin klinik değerlendirmeleri yapıldığında genellikle altta duran stres unsurlarının olduğu görülür. Stres unsurlarının kişi tarafından fark edilememesi, görmezden gelinmesi ya da çözülememesi sonucunda kişide ruhi sıkıntı kendini somatik şikâyetler olarak gösterir. Bilinçsiz tutumlarla, kişinin bedensel yakınmalarını kullanarak psikolojik stres faktörlerinden kendini korumaya çalıştığını görebiliriz. Stres yükü taşıyan bir kişinin, bedensel yakınmalarını örnek verebiliriz. Bir kişide güncel stres kaynakları yoksa da travmatik etkilenmelerden kişiler stres yüklenebilir. Somatizasyon bozukluğu tanısı almış bir kimsede altta yatan, kişinin fark etmediği psikolojik sorunların da olduğunu genellikle görürüz.
Stres yükü olan bir kişinin beyninin, depresyon veya kaygı bozukluğu geliştirmek yerine bedensel hissiyatlarına, beden duyumlarına odaklanması genellikle altta yatan kaygı bozukluğu ve/veya depresyon sebeplidir. Ancak bu kişiler bu ruhsal rahatsızlıklarla ilgili şikâyetler dile getirmektense somatik şikâyetlerinin üstünde aşırı bir şekilde durup tedavi olmayı denerler. Bu kişiler ağrı sızıları, beden duyumlarını, çınlamaları ve içsel hissiyatlarını bile istiye büyüterek ciddi hastalıklara yakalanacaklarına inanırlar.
Bütün bunlar aslında kaygı bozukluğu ile de ilişkilidir; ortada somut bir neden yokken kişiler bedensel ve içsel duyumlar yaşarlar ve bu durumun doğuracağı sonuçlarından korkarlar.
Somatizasyon Belirtileri Nelerdir?
- Fiziksel şikâyetlerin yönü, ivmesi nedeniyle kamusal, mesleki ve birçok alanlarda sorunlar yaşamak, çevresi tarafından anlaşılamamak,
- Karın ağrısı, bulantı, kusma nöbetleri, öğürmeler, karın şişmesi gibi fiziksel yoğun şikâyetlerin olması
- Ses kısılması, sağırlık, körlük, yutma güçlüğü, felç benzeri ileri durumlar yaşama
- Adet bozuklukları, düzensizlikleri, aşırı kanamalar, gebelik esnasında aşırı kusmalar nedeniyle sık sık kadın doğuma başvurma, hastanede yatma
- Cinsel isteksizlik ya da cinsel birleşme esnasında ağrılar yaşama
- Bedenin değişik yerlerinde değişik derecelerde ağrıların, ateşin olması
- Soluk darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, baş dönmesi gibi problemler yaşıyor olma
Tedavi
Somatizasyon bozukluğunda iyileşmenin kendi kendine gerçekleşmesi enderdir. Yaşama koşulları güçleştiği zamanlarda ise, semptomların ağırlaştığı ve semptomlara bir yenisinin eklendiği görülmüştür. Somatizasyon bozukluğunun tedavisinde amaç belirtileri tamamen ortadan kaldırmak olmamalı, semptomlar varken bunlarla nasıl başa çıkılabileceği öğretilmelidir. Kişilerde organik bir bozukluk bulunmadığı için akılda tutulması gereken, kişinin hasta olma ihtiyacının ortadan kaldırılmasını sağlayacak bir ilacın olmadığıdır. Bilişsel-davranışçı psikoterapi seanslarında, somatizasyon tedavisinde öncelikle kişilerin yaşadıkları semptomlarla ilgili negatif düşünceleri belirlenmeye çalışılır ve bunların olumlu düşüncelerle değiştirmesi amaçlanır. Burada, kişi belirtileri yaşamaya devam etse de bunları yorumlayış şeklini değiştirerek kişinin daha az sıkıntı yaşaması psikoterapinin hedefi olur.
Sağaltımda kişiye bedensel rahatsızlığının da değerlendirildiğine dair güven vermek, şikâyetlerini açıklayacak herhangi bir fiziksel sebebin bulunmadığını, bunun stres ile ilişkili olabileceğini, kişilerarası, sosyal veya mesleki problemlerle bir bağlantısının olabileceğini uygun bir dille ifade etmek gerekir. Bunların ifade edilmesi kişiye bu tarz problemlerin fiziksel ve psikolojik belirtilerin oluşmasında büyük bir etkiye sahip olduğu konusunda içgörü kazandırır. Şikâyetlerin tamamen ortadan kalkması psikiyatrik tedavinin nihai hedefidir. Somatizasyon bozukluğunda kişilerin geçmiş dönem travmatik deneyimleri psikoterapide çalışıldığında, semptomların kademe kademe azaldığını ve bir süre sonra da ortadan kalktığını görürüz. EMDR yöntemi ile travma çalışmasını yapmak son derece hızlı biçimde sonuca ulaşmayı sağlamaktadır. Bu çalışma ile birlikte uygun ilaç tedavisi uygulandığında sürecin daha konforlu ve hızlı işlediği görülür.
Ankara Psikolog kadromuz ile ruh sağlığınızı destekleyin. Alanında deneyimli psikologlarımızla, hayatınızdaki zorluklarla başa çıkın ve daha iyi bir yaşam için ilk adımı atın. Ankara psikolog hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi ve randevu için buraya tıklayın.
Evre Psikoterapi