İçindekiler
Oyun Terapisi Nedir?
Çocukluğumuzun temelinde oyun vardır. Çocuk Psikolojisinde oyun oynamak çocukların kendilerini kendilerine göre ifade etmelerini, diğer çocuklarla iletişim kurmalarını, sosyalleşmelerini sağlayan dinamik bir süreçtir. Çocukların düşüncelerini, sorunlarını, sorularını sözel olarak ifade etmeleri yetişkinlerin aksine kolay bir iş değildir. Oyunu genellikle olumlu olumsuz duygularını ifade etmek ve çevreleriyle iletişim kurmak için kullanırlar. Hayatın içinde çabasız bir şekilde gerçekleşen oyun, çocuklar için hayati önem taşır çünkü hayal güçlerini geliştirebilirler. Ayrıca yeni bakış açıları da geliştirebilirler. Hem kendilerini hem de dış dünyayı keşfetmenin ve tanımanın bir yoludur. Çocuk gelişiminin temel bir parçasıdır ve anne kucağı kadar önemlidir. Tek başına veya birlikte oynamak, terapist gözetiminde oynamaktan farklıdır. Terapist gözetiminde oyunun bir amacı vardır. Çocuk gözlem altında tutulur, bakıma alınır, izin verilir ve oynaması desteklenir. Oyun terapisi, eğitimli terapistlerin, çocukların yaşadığı psikososyal zorlukların önlenmesine veya çözülmesine yardımcı olarak, büyümeyi sürecinde destek olmak için oyunun terapötik gücünün kullanıldığı gelişim teorilerinin pratik kullanımı olarak tanımlanabilir. Oyun terapisi çocuklara yönelik bir psikoterapötik yaklaşım şeklidir ve tanı koymaya yardımcı olur. Oyun terapisinde, terapist çocuğun seviyesine gelerek çocuğun seviyesinde konuşur. Bir çocuk için en tanıdık ifade biçimi oyundur. Dolayısıyla bu terapide oyuncaklar çocuğun kelimeleri gibidir; çocuğun duygularını keşfetmesi, onları anlaması ve kabul etmesi ve ayrıca doğuştan gelen hayal gücünü ve yaşına uygun yaratıcılığını kullanması teşvik edilir. Oyun terapisi çocuklar için özel olan bir terapi biçimidir ve aynı zamanda çocukların anlayabileceği ve oyun dilini kullanabileceği bir dile çevrilmiştir. Aynı zamanda sembolik oyun ile dilsel ifadeyi çocuğun yaşına uygun ve ona faydalı olacak şekilde dengelemeyi amaçlar. Oyun terapisi, çocukların kendine özgü gelişimsel ihtiyaçlarını tam olarak karşıladığı için çocukların duygusal sorunlarının ve davranış bozukluklarının tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. 11 yaş altı çocukların çoğunda, bir kelimeyi anlamlı bir şekilde ifade edebilmek, karmaşık konuları, motivasyonu ve duyguları anlayabilmek için ön koşul olan soyut düşünme kapasitesi tam olarak gelişmemiştir. Bu nedenle oyun terapisinde, çocuğun oyun materyallerini doğrudan veya sembolik olarak duygu, düşünce ve deneyimlerini ifade etmek için kullanacağı temelinde oyun, çocuk-terapist iletişimi için bir araç olarak ele alınır.
Oyun Terapisinin Yararları Nelerdir?
Oyun terapisi oyun yoluyla çocuğu tanımaya çalışmaktır. Örneğin oyuncaklarla şiddetli bir şekilde oynayan bir çocuk, gerçekte tanık olduğu şiddet içeren bir aile içi durumu yansıtıyor olabilirken, saldırgan olarak değerlendirilebilir. Böylelikle duygularını anlamayan, adlandıramayan ve ifade edemeyen çocuklara bir ifade şansı tanınır. Dolayısı ile oyun terapisi, sözlü olarak iletişim kurmakta zorlanan çocuklara oyun etkinlikleri yoluyla kendilerini ifade etme olanağı sağlar. Örneğin, konuşmayı reddeden bir çocuk bunun yerine düşüncelerini veya ihtiyaçlarını çizebilir veya boyayabilir. Çocuğun diğer geleneksel psikoterapi biçimleri yerine kendisi olma konusunda rahat hissedeceği bir alan yaratır. Çocuğun terapi sürecinin sorumluluğunu almasına olanak tanır. Etkili oyun terapisi, çocuğun en rahat ettiği oyuncakları ve ortamları kullanmasına ve kendi hızında ilerlemesine olanak tanır. Çocukların, özellikle de daha önce bunu yapmakta zorlanmışlarsa, duygularını anlamalarına yardımcı olur. Çocukların zamanla iletişim ve sosyal becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Birkaç seanstan sonra konuşmayan bir çocuk birkaç cümle söylemeye başlayabilir.
Kimler Oyun Terapisinden Yararlanabilir
Her yaştan insan oyun terapisinden faydalanabilse de genellikle 3 ila 12 yaş arasındaki çocuklarda kullanılır. Oyun terapisi aşağıdaki durumlarda yardımcı olabilir:
- Sağlık problemi yaşayan, kronik hastalıklarla veya palyatif bakımla karşı karşıya kalan,
- Gelişimsel geriliği veya öğrenme güçlüğü olan,
- Okulda problem yaşayan,
- Agresif veya kızgın davranışları olan,
- Yakın bir aile üyesinin boşanması, ayrılması veya ölümü gibi aile sorunları yaşayan,
- Doğal afetler veya travmatik olaylar yaşayan,
- Aile içi şiddet, istismar gören veya ihmal edilen,
- Kaygı, depresyon veya yoğun üzüntü yaşayan,
- Yeme bozukluğu ve tuvalet sorunları olan,
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) teşhisi olan,
- Yaygın gelişimsel bozukluk (örn. otizm) olan çocuklarda etkilidir.
İstismara uğramış ya da aşırı derecede travmatik ya da stresli olaylar yaşamış çocuklar, hayatlarında normallik duygusunu yeniden kazanmak için oyun terapisinden yararlanabilirler. Duygusal ve sosyal ifadelerini engelleyen belirli bozuklukları olan çocuklar genellikle oyun terapisinden büyük fayda sağlar.
Oyun Terapisi Nasıl İlerler?
Bahsedildiği gibi çocuklar dünyayı ve onun içindeki yerlerini oyun yoluyla anlamayı öğrenirler. İçsel hislerini ve en derin duygularını dışa vurmakta özgür oldukları yer burasıdır. Düzgün kullanıldığında oyuncaklar sembol görevi görebilir ve daha büyük anlamlar kazanabilir. Çocuk yetişkin dünyasında kendini yeterince ifade edemediğinden terapist çocuğu kendi dünyasına, onun seviyesine dahil eder. Çocuk oyun oynadıkça daha az temkinli hale gelebilir ve duygularını paylaşmaya daha yatkın hale gelebilir. Burada baskı yoktur. Bunu kendi zamanlarında ve kendi iletişim yöntemleriyle yapmalarına izin verilir. Oyun terapisi sırasında pek çok farklı teknik uygulanabilir. Bir terapi seansı sırasında kullanılan teknik, büyük ölçüde çocuğunuzun ihtiyaçlarına ve hangi oyun ortamlarını kullanırken kendilerini en rahat hissettiklerine bağlıdır. Tipik bir oyun terapisi seansı genellikle 30 ila 45 dakika sürer. Oyun terapisi seansı sırasında terapist, çocuğun oynaması için rahat ve güvenli bir ortam yaratacaktır. Terapist daha sonra çocuğun sağlanan oyuncaklarla etkileşimini gözlemleyecektir. Çocuk terapistin oyun odasında daha rahat büyüdükçe, çocuğun uğraştığı sorunları hedef alan daha spesifik oyun etkinlikleri tanıtılacaktır. Dünya çapında oyun terapistleri tarafından kullanılan en yaygın tekniklerden bazıları şunlardır:
- Oyuncak bloklar
- Sanatı (resim, müzik, vs)
- Kum oyunu
- Masa oyunları
- Bebeklerle oynamak,
- Kukla oyunu
- Çay partisi oyunu
- Kart oyunları
- Satranç veya dama gibi strateji oyunları
- Saklambaç
- LEGO oyunu
Oyun terapisi, terapiste ve çocuğun özel ihtiyaçlarına bağlı olarak farklılık gösterecektir. Başlangıç olarak terapist çocuğu oyun oynarken gözlemlemek isteyebilir. Ayrıca çocukla, ebeveynlerle veya öğretmenlerle ayrı ayrı görüşmeler yapmak isteyebilir. Kapsamlı bir değerlendirmenin ardından terapist bazı terapötik hedefler belirleyecek, hangi sınırların gerekli olabileceğine karar verecek ve nasıl ilerleneceğine dair bir plan oluşturacaktır. Oyun terapistleri, çocuğun ebeveyninden ayrılmayı nasıl atlattığına, tek başına nasıl oynadığına ve ebeveyn geri döndüğünde nasıl tepki vereceğine çok dikkat eder. Bir çocuğun farklı türdeki oyuncaklarla nasıl etkileşime girdiği ve davranışlarının seanstan seansa nasıl değiştiğine dair çok şey ortaya çıkarılabilir. Korkuları ve kaygıları gidermek, yatıştırıcı bir mekanizma olarak ya da iyileşmek ve problem çözmek için oyunu kullanabilirler. Oyun terapistleri bu gözlemleri sonraki adımlar için bir rehber olarak kullanırlar. Her çocuk farklıdır, bu nedenle terapi bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanacaktır. Terapi ilerledikçe davranışlar ve hedefler yeniden değerlendirilebilir.
Ankara Psikolog kadromuz ile ruh sağlığınızı destekleyin. Alanında deneyimli psikologlarımızla, hayatınızdaki zorluklarla başa çıkın ve daha iyi bir yaşam için ilk adımı atın. Ankara psikolog hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi ve randevu için buraya tıklayın.
Evre Psikoterapi