Ağrı, uykusuzluk, major depresif bozukluk ve distimik bozukluğun yanı sıra dikkat eksikliği, bulimia, hipokondriyazis, katapleksi, yaygın anksiyet bozukluğu, obsesifkompulsif bozukluk, panik bozukluk ve sosyal fobiyi içeren duygudurum bozukluklarına neden olur.
Migren tedavisi için başvuran baş ağrısı hastalarında psikiyatrik eş tanılar yaygın olduğu gibi tedavi protokolünün düzenlenmesinde de önemi büyüktür. Migren hastası bireylerle yapılan çalışmaların birçoğunda, psikiyatrik eş tanılar ve kişilik özellikleri üzerinde durulmuş ve migren hastalarında anksiyete ve depresyon bulgularına diğer bozukluklara nazaran daha fazla rastlanmıştır.
Migren hastalarında major depresif bozukluk, iki uçlu bozukluk, panik bozukluk ve sosyal fobi daha sık görülmektedir. duygusal faktörlerle orantılı olarak migren ataklarının sıklığının arttığını tespit edilmişdir. Migren ve gerilim tiği baş ağrısı (GTBA) hastaları üzerinde yapılan bir çalışmada, GTBA hastalarına oranla migren hastalarının depresyon, anksiyete ve nörotik eğilim seviyeleri daha yüksek bulunmuştur.
Migren alt gruplarına bakıldığında auralı migren hastalarında aurasız migren hastalarına oranla psikiyatrik bozuklukların daha fazla görüldüğü bulgusuna ulaşılmaktadır. Genel topluma oranla migren hastalarında depresyon dört kat daha fazla görülmekle birlikte bu durum migrenin tedavi edilmesini de güçleştirmektedir. migren ve GTBA hastalarının sıklıkla major depresyon tanısı aldığını görmekteyiz. Migren hastası olmayan sağlıklı bireylere göre migren hastası olan bireylerde depresif semptomlar daha sık görüldüğü için başa çıkma mekanizmalarını etkin kullanamamaktadırlar.
Migren psikiyatrik rahatsızlıklarla, özellikle de mizaç ve kaygı bozukluklarıyla eş zamanlı görülebilmektedir. Çalışmalar migren hastalarının sürekli öfke düzeylerinin yüksek olduğunu göstermektedir. Sık yaşanan baş ağrıları nedeniyle hastalar kaygılı ya da depresif olabilirler ama bunun tam aksine kaygı ve depresyon da hastanın psikosomatik bütünlüğü içerisinde baş ağrısına yol açabilir. Akut kaygı halinin bir migren atağını başlatabildiği klinik muayenelerde sık rastlanabilen bir durumdur. migren hastalarında psikolojik yada fiziksel sebeplerle artmış olan öfkenin dışa vurulamadığı, bu sebeple içe dönük öfkenin arttığı bütün bunlara bağlı olarak somatizasyon oluşması sonucu baş ağrısının artabileceği düşünülür ve Migren hastalarının bastırılmış öfkelerinin daha yüksek olduğu görülür.
Migren hastalarının kişilik özellikleri incelendiğinde, süperegolarının çok katı olduğu, aşırı duyarlı ve alıngan kişilik özellikleri sergiledikleri, narsistik yaralanmalara karşı daha dayanıksız oldukları görülür. Dahası migrenli hastalar bu narsistik yaralanmalara karşı kendilerini korumak adına bir takım obsesif kişilik özellikleri sergileyebilmektedirler.
Sürekli ağrı yaşayan hastalarda umutsuzluk duygusunun yoğun olduğu ve sıklıkla yaşandığı aynı zamanda karşılaştıkları sorunlarla baş etme mekanizmalarının kısıtlı olduğu düşünülmektedir.
“Aleksitimi, kişinin duygusal durumlarını tanımlamak, farklılaştırmak ve iletmek için bilişsel süreçleri yönetme becerisinde bir eksiklik olarak kavramsallaştırılan kişilik özelliğidir”. Aleksitimik kişilik özelliklerinin migren ağrısı da dahil olmak üzere kronik ağrı hastalarında hastaların ağrı şiddeti üzerine olumsuz yönde etki ettiği görülmektedir.
Baş ağrı tedavisinin daha iyi yönetimi ve etkinliğinin arttırılması için migren hastalarında kişilik profilinin tanınması ve psikoterapi süreçlerinin tedavi protokollerine eklenmesinin faydalı olacaktır görüşündeyiz. Önemli bir tıbbi sağlık problemi olan migren, kişinin psikolojik süreçlerini göz önünde bulunduran yaklaşımları da içerecek biçimde ele alınmalıdır. Bu açıdan, kişilik yapıları üzerine yoğunlaşan bilişsel, dinamik ya da davranışsal süreçlere müdahaleyi hedefleyen psikolojik tedaviler, önemli bir role sahip olmaktadır.
Kaynakça
Akyıldız, K. Sercan, M., Yıldız, N. Çevik, A., ve Kıyan A. (2015) Baş ağrısı yalnızca baş ağrısı mıdır? Baş ağrısı ile ruhsal bozuklukların eştanısı. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 28
Migren Ve Gerilim Tipi Baş Ağrısı Hastalarında Mükemmeliyetçilik İle Baş Ağrısı Klinik Özellikleri Ve Eşlik Eden Depresyon Ve Anksiyete Semptomları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Ayşe Sena SARIDOĞAN, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi