“Situationship,” modern ilişkilerin karmaşık labirentinde, ne tam olarak bir ilişki ne de sadece arkadaşlık olarak tanımlanabilen, belirsiz bir ara form olarak karşımıza çıkıyor. Bu tanımsız bağ, özellikle yeni nesil ilişkilerinde giderek daha yaygın hale geliyor.
İçindekiler
Değişen İlişki Dinamikleri ve Yeni Kavramlar
21. yüzyılın ikinci çeyreğiyle birlikte romantik ilişkilerde klasik kategoriler (sevgili, partner, nişanlı, eş vb.) yeterli gelmemeye başlamış, bunun yerine daha esnek, akışkan ve zaman zaman tanımsız ilişki formları ortaya çıkmıştır. Bu yeni ilişki formlarından biri olan situationship, bireyler arasındaki romantik veya cinsel yakınlığa rağmen ilişki statüsünün açıkça tanımlanmadığı bir durumu ifade eder (Blair, 2020).
Özellikle genç yetişkinler arasında yaygınlaşan bu ilişki biçimi, ilişki literatüründe “belirsizlik ilişkisi”, “etiketsiz ilişki” veya “geçici romantik bağ” olarak da adlandırılmaktadır. Situationship, yalnızca iki bireyin duygusal yaşantısını değil; toplumsal cinsiyet rolleri, bağlanma stilleri, kültürel beklentiler ve dijitalleşmenin ilişki üzerindeki etkilerini de içinde barındıran karmaşık bir yapıdır (Cohen, 2021).
Situationship Nedir?
Situationship, romantik ve/veya cinsel yönü bulunan, ancak resmi veya toplumsal bir etiket taşımayan ilişkileri tanımlar. Taraflar genellikle bu ilişkide birbirlerine bağlanmış görünseler de, ilişki statüsünün tanımlanmamış olması bir belirsizlik yaratır. Çoğu zaman aşağıdaki özellikleri içerir:
- Düzenli iletişim ve görüşme vardır.
- Duygusal ya da fiziksel yakınlık bulunur.
- Ancak, ilişkinin “resmi” ya da “ciddi” olduğu konusunda bir mutabakat yoktur.
- Taraflardan biri ya da her ikisi, ilişkiyi net bir tanıma sokmaktan kaçınır.
Situationship kavramı, 2010’lu yıllarda özellikle sosyal medya platformlarında popülerlik kazanmış, Urban Dictionary gibi sitelerde kullanıcı tanımlamalarıyla dolaşıma girmiştir. Ancak zamanla, bu kavram psikoloji ve sosyoloji literatüründe de yer bulmuştur (Weiss, 2022).
Ortaya Çıkış Nedenleri ve Toplumsal Arka Plan
- Bireyselleşme ve Bağlanma Korkusu
Modern birey, bireyselleşmenin getirdiği özgürlükle birlikte daha esnek yaşam biçimlerini tercih etmektedir. Bağlanma kuramına göre (Bowlby, 1982), bireylerin çocukluk dönemindeki bağlanma stilleri, yetişkinlikteki ilişki davranışlarını etkiler. Özellikle kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler, güçlü duygusal bağlar kurmaktan kaçınarak situationship gibi “düşük bağlılık” içeren ilişkilere yönelme eğilimindedir (Fraley & Shaver, 2000).
- Dijitalleşme ve Flört Kültürünün Evrimi
Flört uygulamaları (Tinder, Bumble, Hinge vb.), romantik ilişkilerde hızlı erişim ve çok seçenekli etkileşim imkanı sunar. Bu, bireylerin tek bir kişiye bağlanmasını zorlaştırmakta, ilişkilerin daha yüzeysel ve kısa süreli olmasına neden olmaktadır (Finkel et al., 2012). Flört sürecinin dijitalleşmesi, ilişkilerdeki belirsizlik süresini uzatmakta ve ilişkileri tanımsızlaştırmaktadır.
- Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Beklentiler
Situationship, cinsiyet rollerinin yeniden tanımlandığı bir dönemde ortaya çıkmıştır. Kadın ve erkek rollerindeki dönüşüm, ilişkilerdeki beklenti kalıplarını da değiştirmiştir. Kadınların bağımsızlaşması ve erkeklerin klasik rollerden uzaklaşmasıyla birlikte, ilişkilerde tanımsızlık daha sık görülmektedir (DePaulo, 2017). Bununla birlikte, kadınların çoğu zaman daha fazla netlik ve bağlılık aradığı; erkeklerin ise bu tanımsızlığa daha toleranslı yaklaştığı araştırmalarda görülmüştür (Weiss, 2022).
Situationship’in Psikolojik Etkileri
Situationship’in bireyler üzerindeki etkisi, ilişkinin süresi, tarafların beklentileri ve iletişim kalitesine göre değişmektedir. Ancak aşağıda sık karşılaşılan etkiler sıralanabilir:
- Duygusal Belirsizlik ve Kaygı
İlişkinin ne olduğu ve nereye gideceği konusundaki belirsizlik, özellikle duygusal yatırım yapan taraf için yoğun kaygıya yol açabilir. “Ghosting” (ani şekilde ortadan kaybolma) ya da “breadcrumbing” (ilgi kırıntısı bırakma) gibi dijital çağın ilişki davranışları bu ilişki formunda daha yaygın görülmektedir (Cohen, 2021).
- Düşük Özsaygı ve Kendilik Algısı
Tanımsız ilişkilerde özellikle daha fazla bağlanan taraf, kendini değersiz, yetersiz veya “sevilmeye layık değil” hissedebilir. Bu da uzun vadede özsaygı kaybına ve duygusal tükenmişliğe neden olabilir (Weiss, 2022).
- Zaman Kaybı ve Fırsat Maliyeti
Situationship içinde zaman geçiren birey, başka daha sağlıklı bir ilişki fırsatını kaçırabilir. Özellikle “ilişkinin bir gün resmileşeceği” umuduyla kalınan bu süreç, yıllarca sürebilir.
Sosyolojik Boyut: Situationship ve Toplumsal Dönüşüm
Situationship sadece bireysel bir tercih değil; aynı zamanda toplumsal dönüşümün de bir ürünüdür. Postmodern toplumlarda birey, artık “hayat arkadaşı” değil, “anlık tatmin” arayışındadır (Bauman, 2003). Bağlılık, sorumluluk ve süreklilik gibi kavramların yerini özgürlük, esneklik ve geçicilik almıştır. Bu bağlamda situationship, bireylerin çağın taleplerine yanıt verdiği esnek bir ilişki formudur.
Çözüm Önerileri ve Farkındalık Süreci
Situationship içerisinde olan bireylerin yapması gereken ilk şey, bu durumun farkına varmak ve kendi beklentilerini netleştirmektir. Aşağıdaki adımlar önerilebilir:
- Açık iletişim kurmak: İlişkinin tanımı, beklentiler ve sınırlar hakkında dürüstçe konuşulmalıdır.
- Kendi ihtiyaçlarını sorgulamak: Birey gerçekten bu tür bir ilişkiyle mutlu mu, yoksa sadece umut mu ediyor?
- Belirsizliği tolere edemiyorsa sınır koymak: İlişkinin yönü belli olmuyorsa, zaman kaybetmemek adına ayrılmak bir seçenek olmalıdır.
Sonuç
Situationship, çağımızın hızla değişen ilişki dinamiklerinin bir ürünü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ilişki formu, özellikle genç yetişkinler arasında bağlanma korkusu, özgürlük arzusu ve dijitalleşmenin etkisiyle yaygınlaşmıştır. Her ne kadar başlangıçta özgürlük ve rahatlık vadetse de, zamanla duygusal karmaşaya, kaygıya ve hayal kırıklığına neden olabilir. Bu nedenle, bireylerin kendi duygusal ihtiyaçlarını fark etmeleri ve ilişkilerde netlik aramaları, sağlıklı bağlar kurmak adına oldukça önemlidir.
Ankara’daki uzman psikolog kadromuz ile ruh sağlığınızı destekleyin. Alanında deneyimli psikologlarımızla, hayatınızdaki zorluklarla başa çıkın ve daha iyi bir yaşam için ilk adımı atın. Ankara psikolog hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi ve randevu için buraya tıklayın.
Kaynakça
Arnett, J. J. (2015). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties. Oxford University Press.
Bauman, Z. (2003). Liquid Love: On the Frailty of Human Bonds. Polity Press.
Blair, K. L. (2020). “Modern Dating and the Rise of Situationships.” Journal of Contemporary Relationships, 5(2), 112–130.
Bowlby, J. (1982). Attachment and Loss: Volume 1. Attachment. Basic Books.
Cohen, S. (2021). “Navigating Uncertainty: Situationships in Millennial and Gen Z Dating.” Psychology Today.
DePaulo, B. (2017). Singled Out: How Singles Are Stereotyped, Stigmatized, and Ignored. St. Martin’s Press.
Finkel, E. J., Eastwick, P. W., Karney, B. R., Reis, H. T., & Sprecher, S. (2012). “Online Dating: A Critical Analysis from the Perspective of Psychological Science.” Psychological Science in the Public Interest, 13(1), 3–66.
Fraley, R. C., & Shaver, P. R. (2000). “Adult romantic attachment: Theoretical developments, emerging controversies, and unanswered questions.” Review of General Psychology, 4(2), 132–154.
Weiss, M. (2022). “The Psychological Toll of Undefined Relationships.” American Journal of Psychiatry, 179(3), 245–260.
Ahmet BÜYÜKABACI
Çalışma alanları sırasıyla kişilik bozuklukları, bireysel psikoterapi, çift terapisi ve danışmanlığı, cinsel terapi ve danışmanlığı, şirket içi ve kurum eğitimleridir