İçindekiler
Kış Depresyonu Nedir?
Kış depresyonu, diğer adıyla mevsimsel depresyon, yılın belirli mevsimlerinde, daha çok sonbahar veya kış aylarında ortaya çıkar. Bu mevsimlerde daha kısa günlerin ve daha az gün ışığının beyinde depresyon semptomlarına yol açan bir kimyasal değişikliğe neden olduğu düşünülmektedir.
Mevsimsel depresyon yaşayan kişiler kış aylarında ruh hallerinde, enerjilerinde, uykularında, kilolarında ve iştahlarında değişiklikler yaşarlar. Bu değişiklikler genellikle sonbaharda başlar, Aralık’tan Şubat’a kadar en kötü seviyeye ulaşır ve ilkbaharda düzelir. Bazı kişiler Eylül gibi erken bir zamanda değişiklikler bildirirken, diğerleri sonbaharda daha geç bir zamanda değişiklikler bildirir. Benzer şekilde, bazıları semptomlarının ilkbaharın başlarında iyileştiğini söylerken, diğerleri semptomların ilkbaharın sonuna kadar devam ettiğini söyler. Bazı kişiler yaz aylarında bile bir dizi karanlık günle ruh hallerinin kötüleştiğini bildirir.
Kış Depresyonu Belirtileri Nelerdir?
Mevsimsel depresyonun belirtileri arasında depresif ruh hali veya üzüntü, aktivitelere olan ilginin ve zevkin azalması, düşük enerji veya şiddetli yorgunluk ve öz saygının azalması yer alır. Uyku düzeninde değişiklikler olabilir ve bunlara uykusuzluk (uykuya dalmakta zorluk, dinlendirici bir şekilde uyumada zorluk veya sabah çok erken uyanma gibi uyku azalması) veya sıklıkla hipersomni (uykuda artış: akşamları erken uykuya dalma, sabahları daha geç saatlere kadar uyuma veya gün içinde uzun şekerlemeler) dahildir. İştahta ve kiloda da değişiklikler olabilir ve bunlar azalabilir veya daha sık artabilir. Bireyler ekmek veya makarna gibi karbonhidratlara veya diğer “rahatlatıcı yiyeceklere” karşı istek duyarlar. Bunların hepsi klinik depresyonun (“Majör Depresyon”) belirtileridir. Mevsimsel depresyon, klinik depresyonun bir biçimidir ancak yorgunluk, uykuda artış, iştahta artış ve kiloda artış genellikle en belirgin belirtilerdir.
İlkbahar sonu ve yaz ayları başında yukarıdaki belirtileri yaşamaya başlayan bir hasta grubu da vardır, fakat bu durum kış depresyonuna göre daha nadir görülmektedir.
Mevsimsel Depresyon Kimlerde Görülür?
Mevsimsel depresyon ekvatordan daha uzak enlemlerde daha yaygındır. Bazı kişiler güney enlemlerinde yaşadıklarında kışla ilgili sorun yaşamadıklarını ancak daha kuzeye taşındıklarında önemli mevsimsel semptomlar yaşadıklarını bildirmektedir.
Mevsimsel depresyon kadınlarda erkeklerden açıkça daha yaygındır. Kadınlarda erkeklerden 2 ila 4 kat daha yaygın olduğunu ileri sürülmektedir. Bunun neden böyle olduğu bilinmemektedir.
Mevsimsel depresyon genellikle genç erişkinlikte başlar ve yetişkinlik döneminde devam eder. Bazı hastalar çocukluk veya ergenlik yıllarında başlayan kış aylarında sorunlar yaşadıklarını bildirirken, diğer hastalar mevsimsel semptomların 30’lu, 40’lı veya daha sonra başladığını da bildirmektedir.
Mevsimsel Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?
Mevsimsel depresyon tedavileri genellikle şu uygulamalardan yararlanılabilir:
- Güneş ışığına maruz kalma: Dışarıda veya pencerenin yakınında zaman geçirmek semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
- Işık terapisi: Güneş ışığını artırmak mümkün değilse, her gün belirli bir süre özel bir ışığa maruz kalmak yardımcı olabilir. Bunun için bir uzmana danışmalısınız.
- Psikoterapi: Bilişsel-davranışçı terapi, şema terapi veya kişilerarası terapi, kendinize ve çevrenize dair sahip olabileceğiniz hatalı inanç ve düşünceleri değiştirmenize yardımcı olur. Kişilerarası ilişki becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Ve strese neden olan şeyleri belirlemenize ve bunlarla nasıl başa çıkacağınızı aöğrenmenize yardımcı olabilir.
- Antidepresanlar. Bu reçeteli ilaçlar, mevsimsel depresyonla ilişkili yol kimyasal dengesizliği düzeltmeye yardımcı olabilir.
Belirtileri hafifletmek için kendiniz de yapabileceğiniz şeyler var:
- Yardım alın. Depresyonda olabileceğinizi düşünüyorsanız, mümkün olan en kısa sürede bir uzmana görünün.
- Depresyona rağmen gerçekçi hedefler belirleyin. Çok fazla şey üstlenmeyin. Büyük görevleri küçük görevlere bölün, öncelikleri belirleyin ve elinizden geleni yapın.
- Başka insanlarla birlikte olmaya ve birine güvenmeye çalışın. Genellikle yalnız ve gizli olmaktan daha iyidir.
- Kendinizi daha iyi hissettiren şeyler yapın. Sinemaya gitmek, bahçeyle uğraşmak veya sosyal aktivitelere katılmak yardımcı olabilir. Başkası için güzel bir şey yapmak da kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Ruh halinizin hemen değil, yavaşça düzelmesini bekleyin. Daha iyi hissetmek zaman alır.
- Sağlıklı ve dengeli beslenin.
- Alkol ve yasadışı uyuşturuculardan uzak durun. Bunlar depresyonu daha da kötüleştirebilir.
- Depresyon geçene kadar büyük kararları erteleyin. Yeni bir iş bulmak veya evlenmek ya da boşanmak gibi hemen büyük bir değişiklik yapmayın. Önce sizi iyi tanıyan kişilerle konuşun. Muhtemelen durumunuz hakkında daha objektif bir görüşe sahip olacaklardır.
- İnsanlar depresyondan hemen çıkamazlar. Ama her geçen gün kendilerini biraz daha iyi hissedebilirler.
- Sabırlı olmaya çalışın ve olumlu şeylere odaklanın. Bu, depresyonun bir parçası olan olumsuz düşüncelerin yerini almaya yardımcı olabilir. Depresyonunuz tedaviye yanıt verdikçe olumsuz düşünceler ortadan kalkacaktır.
- Ailenizin ve arkadaşlarınızın size yardımcı olmasına izin verin.
Ankara Psikolog kadromuz ile ruh sağlığınızı destekleyin. Alanında deneyimli psikologlarımızla, hayatınızdaki zorluklarla başa çıkın ve daha iyi bir yaşam için ilk adımı atın. Ankara psikolog hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi ve randevu için buraya tıklayın.
KAYNAKÇA
Amerikan Psikiyatri Birliği, DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı, (2013).
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/seasonal-affective-disorder
https://medicine.yale.edu/psychiatry/research/programs/clinical-people/winter
Selin YALÇIN
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Şema Terapi alanında danışanlarının sorunlarına - problemlerine yardımcı olmaktadır. Depresyon Kaygı Bozuklukları (Yaygın anksiyete, sosyal kaygı, panik bozukluk, fobiler) Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Travma Sonrası Stres Bozukluğu