İçindekiler
Bulimia Nervoza Nedir?
Bulimia Nervoza, aşırı yeme ve kilo alımını önlemek için uygunsuz telafi edici davranışlarla karakterize bir rahatsızlıktır. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı – 5. baskı (DSM-5), bulimia nervoza için aşağıdaki tanı kriterlerini tanımlar:
Aşırı yeme atakları:
- Hasta, benzer bir sürede (genellikle 2 saatten az) ve karşılaştırılabilir koşullar altında çoğu insanın tüketebileceğinden daha büyük porsiyonlar tüketirler.
- Yeme atakları sırasında hasta kontrolünü kaybeder ve tükettiği porsiyonları kısıtlayamaz.
Aşırı yeme atakları, kilo alımını önlemek için uygunsuz telafi edici davranışlarla takip edilir:
- Kendiliğinden kusma
- Müshil kötüye kullanımı
- Diüretik kullanımı
- Aşırı fiziksel aktivite
- Neredeyse hiç yememe
Tanı koymak için atakların en az üç ay boyunca haftada bir kez meydana gelmesi gerekir ve kişi vücut biçiminden ve ağırlığından yersiz şekilde memnuniyetsizlik duyar.
Bulimia yaşamı tehdit edici hale gelebilir. Tıkınırcasına yeme-kusma döngüleri haftada birkaç kezden günde birçok keze kadar gerçekleşebilir.
Bulimia hastalarının çoğu normal veya normalin üzerinde bir vücut ağırlığına sahiptir. Bu, sorunlarını yıllarca gizlemelerine olanak tanır. Bulimia hastalarının çoğu 30 ila 50 yaşına gelene kadar yardım almaz. Bu zamana kadar yeme davranışları kökleşmiştir ve değiştirilmesi daha zordur.
Bulimia hastalarının kalori kısıtlaması için iki yol vardır:
- Tıkınırcasına yeme/çıkarma türü: Kişi kendi kendine kusar veya müshil, diüretik, lavman veya bağırsakları temizleyen diğer ilaçları kötüye kullanır.
- Kısıtlayıcı tür: Kişi, yukarıda belirtilen yollar yerine katı diyet uygulayarak, neredeyse hiç yemeyerek veya aşırı spor yaparak kilo kaybını hedefler.
Yukarıda sayılan belirtilerin yanında şu durumlarda bulimia ile birlikte ortaya çıkmaktadır:
- Düzensiz adet dönemleri veya hiç adet görmeme
- Endişe
- Kendileri ve vücutlarının görünümü hakkında cesaret kırıcı olumsuz düşünce ve duygular
- Depresyon
- Yemek, kilo ve vücut şekline saplantı
- Boğazda süregiden iltihap veya ağrı
- Yorgunluk ve enerjisizlik
- Kusma nedeniyle diş minesinin aşınmasıyla oluşan diş sorunları
- Midede delik (mide yırtılması)
- Potasyum ve sodyum gibi hayati minerallerin ve elektrolitlerin kaybına bağlı kalp sorunları
- Kusmuktaki asit dişlerin dış tabakasını aşındırdığı için diş sorunları
- İltihaplı yemek borusu
- Yanakların yakınındaki şişmiş bezler
- Düzensiz adet dönemleri
- Böbrek sorunları
- Azalmış cinsel istek
- Bağımlılıklar, madde bağımlılığı veya zorlayıcı davranışlar
- Depresyon, anksiyete, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) ve diğer ruh sağlığı sorunları
- İntihar davranışı
Bulimia semptomları diğer sağlık sorunlarına veya ruh sağlığı rahatsızlıklarına benzeyebilir. Tanı için her zaman bir sağlık uzmanıyla görüşmelisiniz.
Kimler risk altında?
Bulimia çoğunlukla kadınları etkiler ve ergenlik yıllarında başlar. Ancak erkekleri de etkileyebilir. Bulimia’lı kişilerin yeme bozuklukları, fiziksel hastalıklar ve diğer ruh sağlığı sorunları geçmişi olan ailelerden gelme olasılığı daha yüksektir. Bulimia’lı kişilerde başka hastalıklar da yaygındır. Bunlara madde bağımlılığı, anksiyete bozuklukları ve diğer ruhsal bozukluklar dahildir.
Bulimia’ya ne sebep olur?
Uzmanlar bulimia’ya neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyorlar fakat media yoluyla şekillenen, belirli vücut ağırlıklarına ve şekillerine değer veren toplum ve kültürel idealler gençlerin bulimiadan etkilenmesinde rol oynuyor olabilir. Ayrıca yeme bozuklukları genellikle diğer aile bireylerinde de görülme eğiliminde olduğundan genetik yatkınlık ve görerek öğrenme de önemli etmenler arasında sayılmaktadır.
Bulimia Nasıl Tedavi Edilir?
Bulimia genellikle hem bireysel terapi hem de aile terapisi ile tedavi edilir. Odak noktası düşünce ve davranışınızı değiştirmek ve beslenme sorunlarınızı düzeltmektir.
Terapi, düşünceleriniz, hisleriniz ve davranışlarınız arasındaki bağlantıyı inceler. Terapist, kendine zarar verici davranışa yol açan düşünce kalıplarını bulmaya ve bu düşünceyi değiştirmeye yardımcı olacaktır. Bilişsel davranış terapisi (BDT) ve Şema Terapi bulimiası olan kişiler için en iyi yararı sağlayan yaklaşımlardır.
Bulimia ile birlikte görülen depresif belirtiler veya kaygı belirtileri için antidepresan veya kaygı giderici ilaçlar yardımcı olabilir.
Tedavinin bir parçası olarak başka sağlık uzmanlarından veya bir beslenme uzmanından da yardım alınabilir.
Güvendiğiniz dostlarınız ve aile üyeleriniz her türlü tedavi sürecinde hayati bir destek rolü oynayabilir.
Bulimianın yol açtığı diğer fizyolojik rahatsızlıklar için gerekli tedavi alınmalıdır. Bazı durumlarda elektrolit sorunlarının tedavisi için hastanede kalmak gerekebilir.
KAYNAKÇA
Amerikan Psikiyatri Birliği, DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı, (2013).
Jain A, Yilanli M. Bulimia Nervosa. [Güncellendi 2023 Tem 31]. İçinde: StatPearls [İnternet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Ocak-. Buradan edinilebilir: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562178/
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/eating-disorders/bulimia-nervosa